Welcome to Insects of Iran . Com
Explore Insects and Spiders in the Loved-by-Nature Iran
Your Source for Original Photos of Iran's Insects
More than 21,000 Photos of Iran's Insects and Spiders
عنکبوت های ایران -گونه های شناسائی شده
عنکبوتیان که یکی از زیر شاخه های بند پایان است از پنج راسته شامل عنکبوت مانند ها ،عقرب ها، کنه ها، تیغ دمان و کژدم وارگان تشکیل شده اند. عنکبوت مانند ها از رده های عنکبوت های معمولی یا عنکبوت تارتن، Araneae، عنکبوت های شلاقی Amblypygi، عنکبوت های خرمن Opilione عنکبوت های شتری Solifuge و عنکبوت های زیر شلاقی Palpigradi تشکیل شده اند .
در اینجا منظور ما از عنکبوت های ایران همان عنکبوت های معمولی است. اندازه این عنکبوت ها از حدود 2 میلیمتر الی 25 میلیمتر در نوسان است .این اندازه از سر تا انتهای شکم است. بر اساس گزارش ویکی پدیا تا دسامبر 2010 تعداد 42055 گونه در 110 خانواده مورد شناسایی قرار گرفته اند. خانواده رطیل ها و عنکبوت های بند بندی را هم در این رده جای داده اند.
کوچکترین عنکبوت ها که در مناطق مختلف در شمال کشور عکس گرفته ام و احتمالا جزء خانواده Theridiidae است 2 الی 3 و بزرگترین آنها به طول 28 میلیمتر که جزء خانواده Argiopidae است .گونه ای از این خانواده عکس گرفته ام که اندازه آن تا 3 سانتیمتر هم میرسد به مقاله بزرگترین عنکبوت های ایران مراجعه فرمایید .
عنکبوت ها یکی از عوامل مهم کنترل کننده حشرات هستند . تصور کنیم اگر میلیارد ها فرد عنکبوت از گونه ای مختلف که در جهان یافت میشوند هرکدام روزی حداقل ده حشره را شکار کنند چه حجم انبوهی از حشرات در روز توسط عنکبوت ها نابود می شوند. بنابراین در کنترل بیولوژیکی جمعیت حشرات در زمین نقش موثری دارند و خود غذای پرندگان، زنبور ها و بسیاری از موجودات دیگر می باشند. آنها در همه جا یافت می شوند روی بوته های جنگلی و مرتعی و بر روی درختان و کف جنگل و مرتع و باغات و روی خاک به شکار جانوران ریز می پردازند. در این راسته کمتر گونه ای یافت می شود که روی یک شکار خاص متمرکز باشد .به دلیل شکل ظاهری و بدن پوشیده از مو و تزریق سم به بدن شکار خود انسان ها از عنکبوت دوری می جویند . در حالی که برای انسان بی خطرند.
عنکبوت ها بر خلاف حشرات که شش پا دارند دارای هشت پا هستند که به قسمت سر و سینه که یکپارچه است وصل می شوند .بدن عنکبوت ها از دو قسمت تشکیل شده اند.سر و سینه بر خلاف حشرات که دو قسمت جداگانه است بهم چسبیده و بوسیله یک باریکه به شکم وصل است .عنکبوت ها شاخک ندارند و در جلو سر دو جفت زائده به نامهای گلیسر و پدی پالپ قرار گرفته است .زائده بزرگتر برای گرفتن شکار بکار میرود و به یک پنجه ختم می شود که در آن یک تیغه تیز وجود دارد که با آن ابتدا شکار را زخمی و سریعا سم را در این زخم میریزد. تیغه ها دارای سوراخ بسیار ظریفی هستند که به کیسه سم ارتباط دارد. تقریبا تمامی عنکبوت ها دارای سم هستند و شیوه یکسانی برای سمی کردن شکار بکار میبرند .سم آنها برای انسان بی خطر است .چند گونه از جمله عنکبوت بیوه سیاه دارای سم خطرناک هستند ولی از آنجائی که مقدار دوز سم تزریقی ناچیز است کمتر باعث مرگ انسان میشود. یکی از عنکبوت ها سمی بنام Araneus circe که در باره سم آن گزارش زیادی به چشم میخورد .روی پشت دستم قرار دادم و تصویر برداری کردم .ابتدا هیچگونه حرکتی برای گزیدن انجام نداد و زمانی که پای عنکبوت را نگه داشتم که فرار نکند سوزش خفیفی در دست احساس کردم که متوجه گزیدن نشدم بعد از چند ساعت علائم آن را در چند نقطه دستم مشاهده کردم کمی متورم و ملتهب شده بود که پس از چند ساعت برطرف شد .البته حساسیت افراد به سم فرق میکند و ممکن است برای برخی درد آور و دارای اثرات نامطلوب باشد .
زائده دوم بالای سر عنکبوت که در نر ها ها بلند تر است دارای چند بند است.در نوع نر در انتهای زائده نوع نر فرورفتگی قاشق مانندی قرار دارد که بعنوان ابزار انتقال اسپرم به کیسه ذخیره اسپرم در زیر شکم ماده که به ارگان تناسلی ماده وصل است مورد استفاده قرار میگیرد. در عنکبوت های نر آلت تناسلی وجود ندارد .اکثر عنکبوت ها تار می تنند و هر کدام به شیوه و طراحی خاصی برای در دام انداختن شکار استفاده میکنند .بسیاری از گونه ها را میتوان از روی شکل تار ها شناسائی کرد .
در کشور ما درباره عنکبوت ها بررسی مهمی انجام نشده و همچنان ناشناخته باقی مانده اند .البته خیل عظیمی از حشرات و یند پایان نیز مورد بی توجه ای و کم لطفی محققین جانور شناسی در ایران قرار گرفته اند .میتوان گفت هیچ موسسه و سازمانی برای بررسی و شناسایی بند پایان و حشرات و عنکبوت ها وجود ندارد و ما اندر خم یک کوچه ایم موسسات دفع آفات نباتی متولی حشرات هستند آنهم آنهایی که با کشاورزی ما ارتباطی دارند.
اگر هم اطلاعات بسیار اندک و ناچیزی در باره آنها جسته و گریخته به چشم میخورد در ارتباط با آفات گیاهی است اطلاعات بیشتر در باره عنکبوت ها به مرور ارائه می گردد.
تا کنون در بررسی های شخصی انجام شده در اطراف ساری و گرگان، تهران و شهرستان رودسر و تعداد اندکی هم در شهرستان میاندو آب به عنکبوت هائی برخورد و عکس برداری کرده ام که تا کنون 35 خانواده عنکبوت های تارتن در 146جنس و 247 گونه در 1400 تصویر به معرض دید علاقمندان قرار گرفته است که اکثرا برای اولین بار در ایران گزارش میشود.
تمامی اسامی گونه ها شخصا به روش مقایسه تصویری با گونه های شناسائی شده در اروپا و آمریکا انجام داده ام و نامگذاری شده، بنابراین احتمال اشتباه در برخی اسامی میرود که امیدوارم با کمک و راهنمایی دوستداران طبیعت زیبای خدادادی سرزمین ایران مردم را با این جنبندگان به تعبیر قرآن مجید که امت هائی مانند ما انسان ها هستند بیشتر آشنا کنیم.
تمامی تصویر ها بدون استثنا همه دست اول و مربوط به ایران است و توسط اینجانب در مکان های مختلف کشور تصویر برداری شده و می تواند به عنوان مستند مورد استفاده علاقمندان قرار گیرد .
خانواده های عنکبوت های ایران که تا کنون توسط اینجانب عکس برداری و شناسایی شده اند در زیر معرفی میشوند .هر خانواده از تعدادی گونه تشکیل شده است .گونه هایی که پیدا میکنم به مرور وارد خانواده مربوطه میکنم .برای مشاهده گونه های هر خانواده به عنکبوت ها در گالری سایت مراجعه فرمایید.
سید محمد تقوی اهرمی مرداد 1395
